Cola, iedereen kent het wel: het mierzoete zwartige drankje gemaakt door een bedrijf met recordomzetten en nauwe banden met de kerstman. Je zou er mee kunnen schoonmaken (plakkerig), het kan helpen tegen misselijkheid (niet wetenschappelijk bewezen) en is behulpzaam bij een hypoglykemie – laag suikergehalte in het bloed- (de lightversie werkt dan natuurlijk niet). Maar wist je dat dokters wereldwijd het ook al jaren inzetten als medicijn?
Cola als medicijn?
Cola wordt namelijk wel eens ingezet omdat het zou helpen bij een vastzittende voedselbrok (voedselimpactie). Iets wat mild klinkt, maar ernstig kan zijn. Het is namelijk niet alleen ongemakkelijk, maar kan ook leiden tot diverse complicaties, waaronder een slokdarmperforatie (scheur van je slokdarm, een potentieel dodelijke aandoening) en inademen van braaksel (aspiratie) wat kan leiden tot een longontsteking. Eens in de zoveel tijd zien we patiënten met een vastzittende voedselbrok op de spoedeisende hulp, en meestal gaat het dan om vlees dat vastzit.
Endoscopie bij vastzittende voedselbrok
Wanneer dit niet uit zichzelf (bijvoorbeeld door hoesten) loskomt, moet dit door een arts worden weggehaald middels een endoscopie. Hierbij wordt er een camera en grijpertje de keel ingebracht en de voedselbrok verwijderd. Dit moet dan binnen binnen 6 uur voor patiënten met volledige obstructie en binnen 24 uur voor gedeeltelijke obstructie.
Dit is best wel een invasieve ingreep voor een klein stukje vastzittend vlees, dus is er de laatste jaren onderzoek gedaan naar of dit niet anders kan. Bijvoorbeeld met medicijnen. Hierin werd wisselend effect gezien, maar geen hard bewijs gevonden. Onder patiënten en dokters ontstond het idee dat Cola misschien wel eens zou kunnen helpen.
Cola als medicijn tegen een vastzittende voedselbrok
Er wordt aangenomen dat koolstofdioxide, dus de prik in Cola, de voedselbrok kan los bruisen. Ook toonde een onderzoek waarbij Cola aan gezonde vrijwilligers zonder voedselbrok werd gegeven aan dat de druk van de onderste slokdarmsfincter, de laatste afsluiting voor de maag, afnam. Dit zou ervoor kunnen zorgen dat de voedselbrok makkelijker de maag in valt.
Vanwege deze gedachte werd dus aan patiënten met een vastzittende voedselbrok wel eens Cola aangeboden. Maar werkt dit eigenlijk wel echt? Kan Cola echt ingezet worden als medicijn?
Tijd om dit te onderzoeken!
Nederlandse onderzoekers, waaronder ikzelf, vroegen 51 volwassenen die zich presenteerden met een volledig vastzittende voedselbrok op de spoedeisende hulp om mee te doen aan ons onderzoek. (1) In totaal kregen 28 patiënten hiervan de opdracht om met tussenpozen 25 ml kopjes Cola te drinken tot een maximaal totaal volume van 200 ml. De 23 patiënten in de controlegroep kregen niets en wachtten af. Als in beide groepen de symptomen niet volledig verdwenen, werd de voedselbrok endoscopische verwijderd volgens de huidige richtlijnen, dus binnen 6 – 24 uur. (2) Ook wanneer de symptomen verdwenen werd ter controle met een scopie gekeken of de voedselbrok echt weg was of niet, en eventueel nog verwijderd moest worden.
Werkt Cola tegen een vastzittende voedselbrok?
En wat bleek? Het drinken van Cola maakte geen verschil! Cola had geen noemenswaardig effect op de verbeteren van de klachten van de obstructie, in beide groepen werden de klachten beter in 61% van de patiënten naarmate de tijd vorderde. De voedselbrok verdween volledig bij 12 van de 28 cola drinkers (43%) en 8 van de 23 niet-Cola drinkers (35%). In percentages lijkt dit een groot verschil, maar statistisch was dit niet significant. (1)
Er deden zich echter ook geen ernstige bijwerkingen voor, dus echt nadelig was het ook niet om Cola te proberen. Al hadden 6 (21%) patiënten die Cola dronken wel last van ongemakken, zoals boeren en overgeven.
Oftewel: Cola als medicijn bij een vastzittende voedselbrok? Niet bewezen. Helaas, want het had mogelijk een boel endoscopische ingrepen kunnen voorkomen. Gezien het gebrek aan bijwerkingen is het ook niet per se verkeerd om wel eerst Cola te proberen, maar, zo stellen de onderzoekers, dit mag de planning van endoscopische behandeling niet vertragen.
Referenties: