"Ho ho ho!", hoor ik naast me. Een van mijn collega's staat net als ik bij de kledingautomaten en draagt een rood-witte kerstmuts. Een grappig gezicht, zo boven zijn donkerblonde baard. "De kerstman in zijn jongere jaren", denk ik, en groet lachend een passend "ho ho ho" terug. Werken met kerst, wanneer iedereen feest viert, het blijft iets bijzonders. Ik hou er wel van. Elk jaar kies ik uit de verplichte diensten tijdens de feestdagen toch elk jaar weer voor kerst. De sfeer, de patiënten, het gevoel van er gezamenlijk zijn voor elkaar, dat vind ik heerlijk.
Ik gris snel mijn schone werkkleding uit de automaat en haast me het ziekenhuis in
Ik ben, zoals gewoonlijk, bijna te laat maar dit keer heb ik een goed excuus. Het was glad onderweg, het sneeuwde zelfs: we hebben een witte kerst! Ik loop door de klapdeuren de felverlichte spoedeisende hulp op en geniet van wat ik zie: mijn favoriete werkplek, maar dan in kerstsferen. De ramen zijn beplakt met stickers van kerstballen, er hangen lampjes en kerstslingers, en bij de balie van de regieverpleegkundige (het epicentrum van de coördinatie van onze SEH) staat een mooi versierde kerstboom.
Ik kleed me om, spelt een speldje met een kerstboompje op mijn doktersjas, haal nog snel een kopje koffie en meld me dan bij mijn collega voor mijn avonddienst. Mijn collega ziet er een beetje verhit uit, want het is druk geweest, zo draagt ze me over. "Echt veel mensen gevallen door de gladheid en een paar mensen met een hartinfarct", zegt ze.
Ik moet lachen terwijl ik naar haar kijk
Op haar hoofd prijkt een haarband met bungelende kerstboompjes. "Die heb ik net wel even afgezet hoor, bij de mensen die erg ziek waren, maar de mensen die waren gevallen konden er allemaal wel om lachen".
Toen ik nog maar net dokter was vroeg ik me nog wel eens af of het eigenlijk wel gepast was, werken op zo'n serieuze afdeling met een kersthaarband op of een kerstboompje op je doktersjas gespeld. Inmiddels weet ik dat dit juist luchtigheid geeft op heftige momenten, dat het humor brengt, warmte en menselijkheid.
Terwijl ik hier nog wat over door mijmer komt de regieverpleegkundige onze kamer binnen. Hij lijkt wat gestresst. "Heleen, er is een groot ongeval gebeurt, hier vlakbij". "Meerdere auto's zijn op elkaar geklapt, en eentje is total loss. Er zijn meerdere slachtoffers, de meeste ongedeerd." "Maar", zo vervolgt hij, "Een meisje van 19 en een jongen van 21 zijn er niet goed aan toe". Ze hebben beide een flinke klap gemaakt, pijn op de borst en buikpijn. "De meldkamer van de ambulance belt nog terug over hun toestand, maar het ziet er niet goed uit".
Intern schakel ik razendsnel van kerstmodus naar werkmodus
Als deze twee jonge mensen er echt slecht aan toe zijn heb ik hulp nodig. Tijdens feestdagen is er minder personeel in het ziekenhuis, en ook de operatiekamers (de plek waar deze mensen misschien wel naar toe moeten) draait niet op volle toeren.
Mijn collega van de dagdienst besluit nog even te blijven helpen, en zet haar kersthaarband plechtig af. Voor de zekerheid bel ik de traumachirurg zodat hij ook kan komen helpen mocht ik hem nodig hebben. Een paar minuten later staat hij naast me. "Ik was er toch nog, ze hadden kerstlunch op de afdeling", grijnst hij.
Even later rijden er twee ambulance onze spoedeisende hulp op
Het belletje van de meldkamer die nog zou volgen komt als mosterd na de maaltijd. "De patiënten zijn respiratoir en hemodynamisch stabiel en hebben buikpijn". Inmiddels heb ik beide patiënten al even in de ogen kunnen kijken. Ze zijn geschrokken, maar niet in levensnood. Mijn collega (die inmiddels vrolijk haar haarband weer heeft opgezet), ontfermd zich over de jonge vrouw. Dat is fijn, want daardoor kan ik me volledig focussen op de ander patiënt, die haar broer blijkt te zijn.
Onderweg vanuit de randstad naar hun ouders in Friesland voor het kerstfeest zijn ze door gladheid van de weg geraakt, wat een flinke botsing heeft veroorzaakt. "Gelukkig hadden de anderen niets, alleen blikschade", verteld de jongen mij. "Maar ik ben me wel echt kapot geschrokken". Ik ben blij dat hij spreekt, zie dat zijn ademhaling en zuurstofsaturatie hierbij ongestoord zijn, en meet zijn bloeddruk en hartfrequentie. Omdat zijn borst pijnlijk is vanwege de airbags die zijn uit gegaan en hij het stuur in zijn buik heeft gekregen maak ik een röntgenfoto van zijn borst en een hartfilmpje. Ook onderzoek ik zijn pijnlijke buik, maak een echo en onderzoek zijn bekken. Na een uur kan ik opgelucht zeggen dat hij behalve wat kneuzingen geen ernstig letsel heeft.
"Gelukkig maar", verzucht hij
Mijn collega heeft ook goed nieuws, ook haar patiënt heeft geen ernstig letsel. Beide patiënten mogen naar huis, waar hun familie geschrokken op ze wacht met een (ik vrees Inmiddels koud geworden) kerstdiner. Ze hebben alleen één probleem: hun auto is total loss en hun ouders hebben geen vervoer.
We besluiten een taxi te bellen, maar ook daar vangen ze bot. Bijna alle taxi's zijn bezet en bovendien vragen ze met kerst de hoofdprijs. "Dat is niet te betalen voor een student", zegt mijn patiënt sip. Hij probeert nog wat vrienden te bereiken, maar tevergeefs.
Even later tref ik de ambulancebroeder die mijn patiënt heeft gebracht bij de koffieautomaat
Zijn dienst zit er op, hij heeft net zijn laatste patiënt op de SEH afgeleverd. "Hoe is het met onze patiënt?", vraag hij me. Ik vertel hem de goede uitkomst, en ook het vervoersprobleem waar de broer en zus nu tegen aan lopen. Ik zie de broeder denken. Hij roept zijn collega, de ambulance chauffeur, en even staan ze te smoezelen. Dan kijkt hij mij recht aan, en lacht van oor tot oor. "Wij brengen ze wel!", zegt hij. Toevallig ligt hun ambulancepost, waar ze de auto na hun dienst weer in moeten leveren, op de route. "Bovendien is het ten slotte kerst!".
Even later zie ik de broer en zus samen de ambulance instappen. Dit keer voorin, een beetje stijf, maar letselvrij. De ambulance verpleegkundige neemt plaats achterin de ambulance, en de chauffeur start de auto. De radio springt aan en de stem van Chris Rea schalt door de ambulancehal van onze spoedeisende hulp, en het kon niet passender zijn dan vandaag:
"I'm Driving home for Christmas
With a thousand memories
I take a look at the driver next to me
He's just the same"
Fijne kerstdagen allemaal en een ontzettend warm, gelukkig en gezond 2024. ❤️
