Hoewel er veel gejubeld wordt over een roze wolk tijdens en na de zwangerschap zijn er ook
vrouwen die deze roze wolk helemaal niet ervaren. Sterker nog, in Nederland krijgen jaarlijks zo’n 23.000 vrouwen een depressie rondom de zwangerschap of na de bevalling.(1) De verwachting is dat dit cijfer eigenlijk nog hoger ligt omdat lang niet alle vrouwen hulp zoeken bij hun klachten. Het niet herkennen van de depressie kan hier een oorzaak van zijn, maar ook het taboe op krijgen van een depressie (helemaal rondom de zwangerschap en geboorte) beperkt vrouwen in het vragen om en ontvangen van de juiste hulp. Tijd om dat taboe eens wat meer te doorbreken en de kennis te vergroten!
De baby blues en port-partum depressie
Meer dan de helft van de vrouwen heeft in de eerste 10 dagen na de bevalling last van een heftige, sombere en verwarrende emoties.(2) Dit wordt veroorzaakt door een combinatie van hormonen, slecht slapen, en natuurlijk de het krijgen van een kind, iets wat een enorm life-event is. Dit wordt ook wel de “babyblues” genoemd en is heel normaal. De babyblues gaat na een paar dagen weer over, hoewel je iets emotioneler kunt blijven heb je er niet daadwerkelijk lást van. Bij een postpartum depressie (in de volksmond ook wel postnatale depressie genoemd) daarentegen gaan
deze emoties niet over.
Wat is een post-partum of postnatale depressie?
Een post-partum depressie is een depressie die ontstaat tijdens de zwangerschap of na de bevalling. Waar de “babyblues” weer over gaat, gaat de post-partum depressie dat niet (direct). De symptomen zijn hetzelfde als bij een “gewone” depressie, alleen zijn ze nu duidelijker gekoppeld aan de levensveranderende gebeurtenis (zwanger zijn, bevallen, een kind krijgen) die deze vrouwen meemaken.
Ook na een miskraam of abortus, ook bij mannen
Iets waar weinig over geschreven wordt is dat vrouwen ook een post-partum depressie kunnen
krijgen na een miskraam of geplande abortus. De scheidslijn tussen een “normale” rouw periode en depressie is hierin soms lastig te trekken, wat de herkenning voor zowel vrouwen als hun omgeving nog lastiger maakt. Daarnaast kunnen ook mannen een postpartum depressie krijgen. Hier is helaas vooralsnog weinig over bekend.
Hoe herken je een post-partum depressie?
Vrouwen die lijden aan een post-partum depressie zijn dus per definitie zwanger of zwanger geweest, en ervaren hiernaast gedurende langere periode klachten zoals somberheid, futloosheid, eetproblemen, onrust, slaapproblemen, vermoeidheid, moeite met concentreren of beslissingen nemen, schuldgevoelens en zelfs gedachte aan dood en/of zelfmoordgedachtes.
Wie krijgt een post-partum depressie?
In principe kan elke vrouw een post-partum depressie krijgen. Wel zijn er vrouwen die een hoger risico lopen op het ontwikkelen van een post-partum depressie. Dit zijn onder andere jonge vrouwen (< 25 jaar), vrouwen die een chronische lichamelijke ziekte of psychische klachten (inclusief verslaving en trauma’s) hebben, vrouwen waarvan een ouder ook een post-partum depressie heeft gehad, vrouwen die lager opgeleid zijn of weinig sociale steun krijgen en alleenstaande moeders.
Invloed van de bevalling op het ontwikkelen van een post-partum depressie
Ook hoe je zwangerschap en bevalling verlopen kan invloed hebben op het ontstaan van een post-partum depressie. Zo loopt een vrouw een hoger risico wanneer de zwangerschap ongewenst was, er veel stress tijdens de zwangerschap of kraamtijd is geweest, de zwangerschap gecompliceerd is verlopen of het kindje een ziekte of aandoening heeft. Al met al is het vaak een combinatie van factoren die er voor zorgen dat je meer of minder kwetsbaar bent voor het ontwikkelen van een post-partum depressie. Maar, ook zonder al deze factoren kun je een post-partum depressie ontwikkelen.
Kun je een post-partum depressie voorkomen?
Er is geen bewezen recept om een post-partum depressie te voorkomen. Wel zijn er een aantal
factoren die deels kunnen beschermen tegen het ontwikkelen van een postpartum depressie. Zohelpt het om gezond te eten, niet te roken en geen alcohol te drinken. Evenals bewegen, al is dit direct post-partum soms wel wat lastig. Ook een gevoel van controle kan het risico op een
postpartum depressie verkleinen. Dit begint mijns inziens bij het hebben van een realistisch beeld vande bevalling en periode daarna. Kennis en normalisatie van de “babyblues” periode, en dat het dus normaal is dat je niet direct op een roze wolk zit, is hierin heel belangrijk. Het doorbreken van dit taboe dus! Net zo belangrijk is het voor een vrouw om sociale contacten te blijven aangaan en
sociale steun in de omgeving te mogen ontvangen.
Hoe behandel je een post-partum depressie?
Een post-partum depressie kan maanden duren, maar kan vanzelf weer over gaan. Dit is echter geen reden om geen hulp te zoeken. Met hulp van een psycholoog of psychiater (en andere zorgverleners) kun je sneller van je klachten af komen. Dit is niet alleen belangrijk voor jezelf en om erger (zelfdoding) te voorkomen, maar ook voor de hechting met je kindje. Afhankelijk van jouw situatie kun je bijvoorbeeld worden geholpen door middel van gesprekstherapie, hormoonbehandeling, medicatie zoals antidepressiva of behandeling van een lichamelijke aandoening. Ook zijn andere
therapieën en combinaties van therapie mogelijk.
Heb ik een post-partum depressie?
Ben jij zwanger (geweest) en zit je niet goed in je vel? Op de website van Lentis kun je online een depressie test doen. Zijn er aanwijzingen voor een depressie? Zoek dan hulp, bijvoorbeeld via je huisarts. Heb je het gevoel dat je helemaal vastloopt? Bel dan direct te huisarts. Ook als er geen aanwijzingen zijn voor een depressie is het geen schande om hulp te zoeken met je klachten. Hulp zoeken is krachtig!
Referenties: