Persoonlijk ervaar ik het moederschap als nogal een transformatie. Ik ben echt veranderd, al weet ik nog niet helemaal wát er nou anders is. Ik merk dat ik steeds rustiger word, geduldiger misschien, maar ook op een andere manier naar het leven kijk. Bepaalde dingen die ik eerder belangrijk vond, doen er nu minder toe, en ook zeker andersom. Het is bijna alsof er een Heleen was voor het moederschap, en een Heleen van daarna.
En hoewel dit deels een mentale transformatie is, is het ook zeker fysiek. En dan bedoel ik niet alleen de hormonale veranderingen of de veranderingen die er lichamelijk aan mij te zien zijn of zijn geweest (hallo +26 kilo en dikke buik!). Zo weten we bijvoorbeeld dat een mombrain écht bestaat; veranderingen in de hersenen bij mensen die zwanger zijn (en zelfs bij partners!) die langere tijd blijven bestaan.
Maar wist je dat ook je cellen daadwerkelijk kunnen veranderen ná een zwangerschap?
Tijdens de zwangerschap komt het bloed van de foetus via de placenta in aanraking met het bloed van de zwangere. Hierdoor kan er DNA van de foetus in het bloed van de zwangere gevonden worden, iets waar de NIPT test gebruik van maakt.
In 2015 vond een groep Nederlandse onderzoekers dat dit DNA van de foetus ook ná de zwangerschap in het lichaam van de zwangere blíjft. Sterker nog, het kan na de zwangerschap gevonden worden in meerdere organen, waaronder de longen, milt, lever, nieren en het hart. (1)
Foetomaternaal microchimerisme: DNA van je kind blijft zichtbaar in jou!
Onderzoekers zijn dit te weten gekomen door te zoeken naar Y chromosomen van vrouwen die een zoon hadden gekregen. Om even terug te gaan naar de biologielessen van de middelbare school: mensen met als sexe "Vrouw" hebben in principe als geslachtschromosomen XX. Mensen met als sexe "Man" hebben als geslachtschromosomen XY. (Uiteraard zijn ook hier varianten in, er zijn mensen met alleen 1 X chromosoom, en mensen met XXY, maar laten we het niet te moeilijk maken). In het DNA van de vrouwen die werden onderzocht zou naar verwachting als geslachtschromosoom alleen XX worden gevonden. Wanneer een Y chromosoom gevonden wordt zal dit niet van de vrouw zelf geweest zijn, maar van de XY-drager die in haar baarmoeder had bewoond. En dit Y chromosoom werd door de onderzoekers vaak gevonden, zelfs in allerlei weefsels!
Je kind in hart en nieren
Het lijkt zelfs zo te zijn dat de foetale cellen daadwerkelijk integreren in de organen waar ze naartoe gaan. Het worden dus echt hartcellen, hersencellen, of bijvoorbeeld levercellen, alleen dan met hun eigen DNA. (2) Dit wordt foetomaternaal microchimerisme genoemd. Een hele mond vol, vernoemd naar Chimaera, een monster uit de Griekse mythologie die deels leeuw, geit en draak was.
Foetomaternaal microchimerisme wordt ook gezien bij andere dieren met een placenta, en is al langer een onderwerp van onderzoek. (3) Ook lijkt het zo te zijn dat het niet alleen gaan om cellen van foetussen van voldragen zwangerschappen, maar ook kindjes die voor de bevalling zijn overleden of zelfs vroege miskramen.
Foetomaternaal microchimerisme: een monster?
Het feit dat foetomaternaal microchimerisme is vernoemd naar een monster uit de Griekse mythologie doet vermoeden dat het hier om iets slechts gaat. Maar daar zijn de wetenschappers nog niet over uit. Of eigenlijk weten ze het gewoon nog niet. Er zijn verschillende theorieën waaronder dat foetomaternaal microchimerisme bepaalde ziektes zou veroorzaken, maar ook dat het bepaalde ziektes zou voorkomen. Het meest interessante vind ik zelf de vraagstukken of foetomaternaal microchimerisme iets te maken kan hebben met het ontstaan van postnatale mentale gezondheidsproblemen zoals een postpartum depressie.
Al met al is de conclusie: foetomaternaal microchimerisme bestaat, maar wat het daadwerkelijk doet of niet doet weten we nog helemaal niet. Al doet het voor mij wel éen ding: me beseffen dat ik ook op celniveau ben veranderd. Net zoals een deel van mijn DNA verweven zit in dat van mijn dochter, zit dat van haar nu waarschijnlijk ook verweven in mij. Misschien wel levenslang. En dat vind ik eigenlijk best een magisch en heel mooi idee.
Referenties