Anafylaxie is een ernstige, levensbedreigende allergische reactie die vaak snel optreedt nadat iemand in aanmerking komt met het allergeen (bijvoorbeeld een pinda). Symptomen zijn het zwellen van lippen en tong en roodheid van de huid. Maar een anafylaxie gaat vaak verder dan dat: de zwelling van de tong kan de luchtweg blokkeren waardoor patiënten zuurstofgebrek kunnen krijgen. Ook kunnen zij een astma-aanval krijgen, of zelfs een lage bloeddruk of hartstilstand. Het is dus niet gek dat er onmiddellijke behandeling vereist is, die het liefst zo makkelijk mogelijk moet zijn. Om snel behandeling te kunnen starten moeten patiënten (of mensen uit de omgeving) de behandeling zélf toe kunnen dienen.
Adrenaline via een injectie (Epipen)
Tot nu toe werd de behandeling voor anafylaxie, adrenaline, altijd toegediend via een injectie. Voor veel mensen kan angst voor naalden ervoor zorgen dat ze aarzelen om deze levensreddende behandeling te gebruiken. Tijd voor iets nieuws dus! In augustus dit jaar heeft de Amerikaanse autoriteiten (FDA) goedkeuring gegeven voor Neffy, een adrenaline-neusspray specifiek voor de behandeling van anafylaxie. (1) Later die maand volgde ook de Europese autoriteit (EMA) met goedkeuring.
Hoe geeft je adrenaline intra-nasaal?
Normaliter krijgen mensen met anafylaxie in het ziekenhuis 0.5 mg adrenaline intramusculair toegediend. Als dit via een Epipen (een kant en klare adrenalinespuit die mensen met een ernstige allergie vaak zelf in huis hebben of bij zich dragen) wordt gedaan komt dit effectief neer op 0.3 mg. De dosering van Neffy (naam EURNeffy in Europa) ligt hoger, namelijk 2 mg per spray. (2) Dit komt omdat nasale medicatie bij bepaalde middelen minder goed wordt opgenomen dan de intramusculaire toediening. De neusspray is volgens de fabrikant te gebruiken door volwassenen en kinderen vanaf 30kg. (2)
Is adrenaline neusspray dan net zo goed?
De FDA en EMA heeft Neffy goedgekeurd op basis van verschillende studies. Hieruit bleek dat het adrenalinegehalte in het bloed na het gebruik van Neffy vergelijkbaar was met dat van injecties. Dit betekent dat de neusspray net zo effectief is als de traditionele injectie. Daarnaast had Neffy ook dezelfde positieve effecten op bloeddruk en hartslag als een injectie. (1) Best handig dus, in een acute situatie.
Zijn er dan ook nadelen?
Dat denk ik wel. Het grootste voordeel, dat het makkelijk in gebruik is, vind ik namelijk ook het grootste nadeel. Je neemt namelijk denk ik relatief makkelijk nog een spraytje, en nog eentje. De fabrikant zegt dat (als klachten verergeren of niet beter worden) een tweede dosis toegediend mag worden, 5 minuten na de eerste dosis. Ik denk alleen niet dat mensen in een noodsituatie en in paniek makkelijk 5 minuten gaan wachten. De kans is dus dat er onterecht een tweede dosis wordt gegeven. Of een derde. Zo’n neusspray lijkt onschuldig, maar adrenaline is een heftig medicijn en kan onder andere dodelijke hartritmestoornissen opwekken.
Ook werkt adrenaline intra-nasaal niet bij iedereen even goed
Bij mensen met bepaalde neusproblemen, zoals poliepen of een eerdere neusoperatie, kan intra-nasale medicatie namelijk minder goed werken. Hoewel je wel weet of je ooit een neusoperatie hebt gehad, kun je poliepen hebben zonder dat je dit van tevoren weet. Best lullig, als je adrenaline neusspray dan niet genoeg werkzaam is terwijl je hem hard nodig hebt.
Heeft anafylaxie behandelen zonder naald de toekomst?
Al met al is de goedkeuring van Neffy voor mensen met ernstige allergieën goed nieuws: het is een nieuw, naaldvrij en gebruiksvriendelijk alternatief voor de epipen. Het Nederlandse college ter beoordeling van geneesmiddelen heeft EurNeffy inmiddels ook goedgekeurd voor verkoop en gebruik in Nederland. (3) Ik denk dat, mits de nadelen duidelijk worden uitgelegd en risico’s besproken, dit voor veel mensen met ernstige allergie dé nieuwe behandeling kan gaan worden. Er is alleen 1 maar, wat gelijk het grootste antwoord is op de vraag:
“Ga ik Neffy dan ook gebruiken in het ziekenhuis?”
Nee. En dat heeft alles te maken met de kosten. Voor 1 neusspray Neffy betaal je namelijk momenteel rond de 200 Amerikaanse dollar! Ter vergelijking: een Epipen kost 42,93 euro, en 1 ampul adrenaline (1mg) in het ziekenhuis 2.31 euro. Hoewel ik de neusspray ook zelf kan maken (dit kan heel makkelijk met een spuit en opzetstukje) is nou net dát weer niet onderzocht: alle onderzoeken gingen over Neffy en het systeem van Neffy. Bovendien wil ik als ik mensen zie met een anafylaxie graag werken met wat ik ken: ik heb feeling met de werking en inwerktijd van adrenaline intramusculair. Op de spoedeisende hulp zie ik namelijk vaak de mensen die al een eerste shot adrenaline van de ambulance hebben gehad. Als ze dan nog symptomen hebben wil ik een behandeling starten die ik goed ken, en waarvan ik weet dat hij werkzaam is in deze setting. En dat weet ik van adrenaline intra-nasaal nog niet.
Referenties: