De triagiste komt tijdens mijn (gastblogger Nadia, huisarts) nachtdienst naast me staan met haar triagetelefoon. ‘Kan jij alsjeblieft deze meneer van me overnemen?’ Ik kijk haar aan en zie een ongelukkige blik op haar gezicht. ‘Deze meneer scheldt me uit en EIST dat een huisarts in het oor kijkt van zijn 3 jarige dochter.’ Ze stopt even en haalt machteloos haar schouders op. ‘Ze heeft sinds een uurtje oorpijn”. En, zo vervolgt ze, “vader heeft haar nog niets gegeven tegen de pijn en dat wil hij ook niet doen zolang de huisarts niet in het oor heeft gekeken!’
Je zou misschien denken dat een verhaal als deze niet vaak voorkomt op de huisartsenpost, maar het tegendeel is waar. Helaas zowel wat betreft het eisende karakter van een hulpvraag, als ook het feit dat veel mensen geen pijnstilling innemen bij pijn. Maar waarom doen ze dat eigenlijk niet? En is dat wel zo logisch?
Waarom geen paracetamol bij pijn?
Allereerst vinden mensen mogelijk het hebben van pijn tegenwoordig niet meer ‘normaal’. Hoewel sommige oorzaken van pijn ernstig kunnen zijn, zijn de meeste oorzaken dit gelukkig niet. Dit betekent dat de pijn vanzelf weer over kan gaan en goed dragelijk te maken is met paracetamol, mits deze paracetamol dan ook op de adequate (lees: maximale) dosering wordt ingenomen. Wanneer de pijn dragelijk is met paracetamol, hoeven veel mensen eigenlijk niet naar de huisarts, tenzij de pijn onder paracetamol verergert, lang aanhoudt of er andere alarmsymptomen (zoals bijvoorbeeld hoge koorts of bloedbraken) optreden. Sterker nog, het kan best zo zijn dat wanneer de paracetamol uitgewerkt is, ook de pijn voorbij is. Hierom adviseren we eigenlijk altijd dat mensen eerst deze adequate dosering paracetamol innemen. Voor volwassenen van gemiddeld lichaamsgewicht is dit 1000mg, oftewel 2 tabletten (van 500mg). De redenen waarom veel mensen dit niet eerst doen zijn op te delen in grofweg 4 categorieën.
1. ‘Zonder oorzaak, geen paracetamol’
De eerste reden om geen paracetamol in te nemen bij pijnklachten is dat mensen direct willen weten wat er aan de hand is. De oorzaak niet weten en er gerust op zijn dat de meeste pijnen en klachten echt vanzelf over gaan is voor sommige mensen niet meer acceptabel in deze (maakbare) tijd. Belangrijk is het om te realiseren dat er én niet altijd direct een oorzaak te vinden is voor de pijnklachten én dat de meeste oorzaken niet ernstig zijn en vanzelf over gaan. Juist door de pijn dragelijk te maken met paracetamol en even te wachten of het weer over gaat bespaar je jezelf een stressvol tripje naar de spoedpost midden in de nacht.
2. ‘Paracetamol verbloemt de oorzaak’
De tweede reden waarom mensen geen paracetamol innemen sluit hierop aan. Men gelooft dat als de pijn weg is, de arts niet meer goed kan beoordelen wat de oorzaak is van de pijn. Hierom willen sommige mensen liever geen pijnstilling in nemen en eerst door een dokter gezien worden. Gelukkig is niets minder waar. Juíst als er pijnstilling is ingenomen kunnen wij artsen goed beoordelen wat de oorzaak is van de pijn. We kunnen je dan namelijk beter onderzoeken, ómdat je minder pijn hebt. Bovendien diagnosticeren we ook veelal op basis van je verhaal over je klacht en daarvoor hoef je niet nog steeds pijn te hebben. Het verhaal is zelfs vaak beter te vertellen wanneer je geen pijn meer hebt. Je hoeft dus niet bang te zijn dat paracetamol je klachten te veel verbloemt.
3. ‘Paracetamol werkt niet’
De derde reden is dat mensen er soms bij voorbaat vanuit gaan dat paracetamol niet werkt. Mensen onderschatten de kracht van paracetamol als pijnstiller, terwijl het echt geen snoepjes zijn. Vaak kiezen mensen namelijk voor de verkeerde dosering paracetamol. Voor een volwassene van gemiddeld postuur is de juiste dosis 2 tabletten (van 500mg), terwijl mensen er vaak maar 1 innemen. Dit neem je bij voorkeur ook nog eens 4x per dag in, waardoor er een bloedspiegel wordt gevormd en de pijn adequaat onderdrukt wordt. Wanneer mensen horen hoeveel paracetamol ze eigenlijk moeten innemen om het goed te laten werken, reageren ze vaak met ‘Zoveel!?’ en merken ze daarna dat het gelukkig beter werkt dan ze hadden verwacht. Waarom de tabletten dan per 500mg worden verkocht? Omdat volwassenen met een laag lichaamsgewicht, of kinderen, minder dan 1000 mg nodig hebben.
4. ‘Wat moet ik doen tegen de pijn?’
De vierde reden dat mensen geen pijnstilling nemen voordat ze een dokter bezoeken is dat mensen oprecht niet weten wat ze moeten doen. Vroeger hadden we een grote sociale kring om ons heen van veel zussen/broers/andere familieleden en buren. Die konden je vaak goede adviezen geven en geruststellen. Waardoor je besefte dat deze klachten vaker voorkomen en je zelf dingen kan doen om de klachten te verminderen zonder meteen de huisarts te hoeven bellen. Tegenwoordig is onze sociale kring veel kleiner dus bellen we sneller de huisarts of duiken we meteen het internet op. En dokter Google is niet altijd geruststellend, terwijl de klachten dit misschien wel zijn.
Wat is de juiste dosis paracetamol?
Voor volwassenen onder de 65 jaar ( zonder leverproblemen) is dit 4 keer per dag 1000mg paracetamol en voor mensen boven de 65 jaar is dit 3 keer per dag 1000mg. (1)
Pssst... paracetamol is geen aspirine!
Als laatste weetje: paracetamol is niet hetzelfde als aspirine. Aspirine is een wezenlijk ander middel, en wordt eigenlijk in Nederland niet meer tegen pijnklachten voorgeschreven. In tegenstelling tot aspirine is paracetamol niet slecht voor de maag. Ook is paracetamol niet slecht voor je nieren, en alleen voor je lever als je de maximale dosering overschrijdt. (2)
Dus, heb je ergens pijn, bel dan niet meteen de huisarts, maar neem 1000mg paracetamol in. Als je op het internet wil zoeken naar je klachten, doe dit dan bij voorkeur op betrouwbare en gecontroleerde websites zoals www.moetiknaardedokter.nl om te zien hoe snel je welke hulp nodig hebt en op www.thuisarts.nl om betrouwbare informatie te lezen over je klachten.
Over de gastauteur: Deze blog is geschreven door huisarts Nadia, ook wel The Family Doctor. Zij is naast fulltime huisarts ook actief op TikTok, Instagram en Youtube voor het verspreiden van betrouwbare medische informatie.
Referenties
2. Fk aspirine